रुकुम पूर्वको भूमे गाउँपालिका वडा नम्बर ९ चुनवाङको भेरिडाँडा । ‘जनयुद्ध’ कालिन चर्चित ठाउँ । यही ठाउँमा २०६२ साल असोजमा बसेको तत्कालिन नेकपा माओवादीको केन्द्रीय समिति बैठकले शान्ति प्रक्रियामा जाने निर्णय गरेको थियो । सोही कारण यो ठाउँलाई देश तथा विदेशमा समेत चिनाइदियो । यो बैठकबाट माओवादीले दुई नीति पास गरेको थियो । एउटा राजनीतिक निर्णय र अर्को फौजी लक्ष । राजनीतिक निर्णय अन्तर्गत दुई वटा निर्णय थिए । एउटा संविधान सभा र लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको नाराका आधारमा मिल्न सकिने जति शक्तिसंग मिलेर राजतन्त्र विरोधी आन्दोलनलाई व्यापक र सशक्त तुल्याउन प्रयत्न गर्ने र अर्को आम विद्रोहको कुनै पनि सम्भावनालाई पकड्न वैचारिक राजनीतिक र सांठनिक तयारी बढाउन प्रयत्न गर्ने । त्यस्तै फौजी लक्ष तर्फ पनि दुई निर्णय गरेको थियो । पार्टी सत्ता, ज.व.स.का आम कार्यकर्ता र जनतालाई व्यापक फौजीकरण प्रयत्न गर्ने र जनमुक्ति सेनाको संरचनामा अर्को चार डिभिजन थप गर्ने लक्ष पूरा गर्न जोड लगाउने । 

बैठकका क्रममा यही ठाउँमा बसेका थिए तत्कालिन नेकपा माओवादीका सर्वोच्च कमाण्डर तथा हालका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ । ‘प्रचण्ड’ को सेल्टर भने यहाँ थिएन् । तर उहाँ बैठकका क्रममा यहाँ बस्नुभएको माओवादी नेताहरु बताउँछन् । करिब आधा महिना बसेको घर अहिलेपनि उस्तै छ । यो घरलाई राज्यले खरिद गरि संरक्षणको काम गरिरहेको छ । ढुंगाको छाना भएको पुरानो शैलीको घर अहिले रित्तो छ । मनै लोभ्याउने तरिकाले कुँदिएका झ्याल ढोका छन् । प्रवेशद्धारबाट भित्र छिर्ने वित्तिकै माथिल्लो पट्टी सुरुको ढोकामा प्रचण्ड बसेको घर लेखिएको छ । घर बन्द अवस्थामा छ । गाउँको विचमा एक्लो र शुन्य लाग्छ यो घर । छेवैमा छ चुनावाङ बैठक बसेको सानो घर । वर्षौको घाम पानीले जीर्ण बन्दै गएको घरलाई जस्ताको तस्तै राख्ने प्रयास गरिएको छ । पुरानो सानो घरको खरको छाना खस्दै गएको छ । लाग्छ अव यो घर बुढो भइसकेको छ । घरलाई माथिबाट ट्रस्ट राखेर जस्ता पाताको छानाले जोगाउने प्रयास भएको छ । 

प्रचण्ड बसेको र बैठक बसेको घरलाई जस्ताको तस्तै राख्ने मात्र नभई भित्र रहेका सरसामानहरु पनि सोही अनुसार संरक्षणको प्रयासका लागि यहाँ वर्षेनी ठूलो रकम खर्च भइरहेको छ । एकातिर संरचनाको संरक्षण र अर्को तर्फ युद्ध पर्यटन विकासका लागि भन्दै वर्षेनी रकम खर्च भइरहेपनि यो ठाउँ माओवादीबाटै उपेक्षामा परेको गुनासाहरु छन् । देशलाई यो व्यवस्थामा ल्याउने निर्णयको शंखघोष गरेको चुनवाङ हाल भने उपेक्षामा छ । माओवादीका सर्वोच्च कमाण्डर ३ पटक प्रधानमन्त्री हुँदा पनि एक पटक भन्दा यो ठाउँमा पुग्नुभएको छ । बैठक बसेको ११ वर्षपछि २०७३ सालमा प्रचण्ड चुनवाङ पुग्नुभएको थियो । 

माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि पहिलोपटक २०६७/०६८ मा २५ लाख रुपैयाँ भेरीडाँडाको विकासका लागि भनेर छुट्याइएको थियो । उक्त रकमबाट बैठक हलसहितको घर र दाहाल बसेको घर खरिद गरिएको थियो । त्यसपछि पनि हालसम्म लगभग लगातार बजेट आइरहेको छ । हालसम्म आएको बजेट तारबार, वाल निर्माण, सिँढी निर्माण, प्रवेशद्धार, शौचालय, सडक निर्माण लगायतमा खर्च भइरहेको छ । अझै पनि भने अनुसारको काम हुन बाँकी रहेको यस क्षेत्रका प्रतिनिधि सभा सदस्य पूर्णबहादुर घर्ती बताउनुहुन्छ । ‘हामीले चुनवाङलाई समग्र रुपमा युद्ध पर्यटनका रुपमा विकास गर्न खोजेका छौं, उहाँले भन्नुभयो–अर्को कुरा प्रचण्ड बसेको र चुनवाङ बैठक बसेको घर तथा त्यहाँ भित्रका संरचनालाई जस्ताको जस्तै बचाउने प्रयासमा छौं ।’