रुकुम पश्चिम पर्यटनको राम्रो सम्भावना बोकेको जिल्ला हो । जिल्लालाई पर्यटनको माध्यमबाट विकास गर्न सकिने थुप्रै अदारहरू छन् । तर यसमा राज्यको ध्यान जान जरुरी छ । त्यसमध्येको एक हो काँडा दह । जिल्लाको आठविसकोट नगरपालिका वडा नं. २ पहाडा रुकुम पश्चिमको काँडा दह, प्राकृतिक र धार्मिक महत्त्व बोकेको स्थान भएकाले यसलाई प्रवर्द्धन गर्न आवश्यक छ । पर्यटन क्षेत्रका रूपमा विकास गर्न नगरपालिकाको कार्यपालिका र वडा बैठक यहाँ आयोजना गर्नु सकारात्मक कदम हुन सक्छ । यसले निम्न फाइदाहरू दिलाउन सक्छ:

१. स्थानीय पहिचान प्रवर्द्धन:
काँडा दहको महत्त्वबारे जनमानसमा प्रचार–प्रसार हुनेछ, जसले यस क्षेत्रलाई पर्यटन मानचित्रमा ल्याउन मद्दत गर्नेछ।

२. अर्थतन्त्रमा वृद्धि:
पर्यटकहरू भित्र्याउन सकेमा स्थानीय समुदायको आयस्रोतमा वृद्धि हुनेछ। होमस्टे, स्थानीय व्यवसाय र हस्तकला बिक्रीजस्ता गतिविधिले रोजगारी सिर्जना गर्न सक्नेछन् ।

३. धार्मिक पर्यटन प्रोत्साहन:
धार्मिक आस्थाका कारण यो क्षेत्रमा धार्मिक पर्यटक आकर्षित गर्न सकिन्छ। यसले धार्मिक पर्यटनको प्रवर्द्धन गर्नेछ।

४. सरकारी ध्यान र लगानी:
नगरपालिकाको उच्च तहको बैठक यही स्थलमा राख्दा यस क्षेत्रलाई थप बजेट र परियोजनाहरूको प्राथमिकतामा राख्न सकिन्छ।

५. स्थानको सरसफाइ र व्यवस्थापन:
बैठक र अन्य गतिविधिहरूले सरसफाइ, संरचना विकास र यातायात सुधारजस्ता विषयमा छलफल गराउन प्रेरित गर्नेछ।

६. स्थानीय संस्कृति र परम्पराको प्रवर्द्धन:
यहाँ हुने बैठकले स्थानीय जनजाति, परम्परा र संस्कृतिलाई प्रवर्द्धन गर्न सहयोग पुर्‍याउनेछ।

काँडा दहलाई पर्यटकीय क्षेत्रको रूपमा विकास गर्न नगरपालिकाको बैठक राख्दा र अन्य कार्यक्रम अघि बढाउँदा निम्न थप पहल र सम्भावनाहरूलाई पनि समेट्न सकिन्छ:

१. पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि योजनाहरू
सिजनल फेस्टिभल आयोजना: काँडा दह वरपर धार्मिक वा सांस्कृतिक उत्सव आयोजना गर्न सकिन्छ। यसले बाह्य र आन्तरिक पर्यटकलाई आकर्षित गर्नेछ।पर्वतारोहण र पदयात्रा मार्ग विकास: काँडा दहलाई आसपासका सुन्दर ठाउँहरूसँग जोडेर ट्रेकिङ र हाइकिङ मार्ग बनाउने। फोटो स्पट र पिकनिक स्थल: यो स्थललाई फोटो स्पट र पारिवारिक पिकनिकको लागि आकर्षक बनाउने संरचना थप गर्न सकिन्छ ।

२. स्थानीय सामुदायिक सहभागिता
होमस्टे र रेस्टुरेन्ट: स्थानीय समुदायलाई होमस्टे र परम्परागत खाना प्रदान गर्ने ठाउँहरू खोल्न प्रोत्साहन गरियो भने यसले रोजगारी सिर्जना गर्छ । स्थानीय हस्तकलाको प्रवर्द्धन: बैठककै अवसरमा स्थानीय हस्तकला र उत्पादनहरूको प्रदर्शनी र बिक्रीका लागि कार्यक्रम राख्न सकिन्छ ।

३. पूर्वाधार विकास

भौतिक पूर्वाधार सुधार:
दहमा जाने बाटो, सङ्केत बोर्ड, र जानकारी केन्द्रको स्थापना।
स्थानीय स्तरमा विद्युतीय र बत्तीहरूको व्यवस्था।
सरसफाइ र फोहोर व्यवस्थापन: दह र वरपरको क्षेत्रलाई सरसफाइ राख्न नियमित अभियान सञ्चालन।

४. शैक्षिक र अनुसन्धानात्मक कार्यहरू
शैक्षिक भ्रमणको गन्तव्य: काँडा दहको प्राकृतिक र धार्मिक महत्त्वलाई शिक्षालयहरूमा प्रचार गरी विद्यार्थीहरूको भ्रमणको गन्तव्य बनाउन सकिन्छ । अनुसन्धानका लागि प्रोत्साहन: पर्यावरण, जैविक विविधता, जल स्रोत र भूगोल सम्बन्धी अध्ययनका लागि यो क्षेत्रलाई अनुसन्धान केन्द्रको रूपमा विकास गर्न सकिन्छ ।

५. पर्यावरणीय संरक्षण
जैव विविधता संरक्षण: दह र यसको वरपरको जैविक प्रणालीलाई संरक्षण गर्न योजना अघि बढाउनुपर्छ । पुनः वृक्षारोपण कार्यक्रम: हरियाली संरक्षण र जल स्रोतको दीर्घकालीन व्यवस्थापनका लागि वृक्षारोपण अभियान सञ्चालन ।

६. पर्यटन प्रवर्द्धनको लागि साझेदारी
सार्वजनिक-निजी साझेदारी (PPP): निजी क्षेत्रको सहयोगमा होटेल, रिसोर्ट, गाइड सेवा र यातायात सुविधा विकास गर्न सकिन्छ । सञ्चार माध्यम र प्रविधि प्रयोग: काँडा दहको महत्त्वलाई अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा प्रचार गर्न वृत्तचित्र, भिडियो, र सामाजिक सञ्जाल अभियान चलाउन सकिन्छ ।

७. धार्मिक तथा सांस्कृतिक कार्यक्रम
मेला वा धार्मिक अनुष्ठानहरू: काँडा दहलाई धार्मिक महत्त्वका आधारमा वार्षिक मेला वा विशेष अनुष्ठानहरूको आयोजना गर्ने स्थल बनाउन सकिन्छ । स्थानको धार्मिक कथा प्रचार: यो दहसँग जोडिएका धार्मिक र सांस्कृतिक कथाहरूलाई प्रचार गरी पर्यटकलाई आकर्षित गर्न सकिन्छ ।

८. वित्तीय स्रोत जुटाउने प्रयास
पर्यटन कर:
पर्यटकबाट प्रवेश शुल्क लिई स्थानको संरक्षण र व्यवस्थापनमा लगानी गर्न सकिन्छ। 

अनुदान र बजेट:
स्थानीय, प्रादेशिक, र सङ्घीय सरकारसँग अनुदानका लागि प्रस्ताव राख्ने ।

के गर्नुपर्छ ?
-बैठक आयोजनासँगै स्थानको फिजिकल पूर्वाधार (जस्तै, बाटो, शौचालय, खानेपानी) सुधार गर्ने योजना अघि बढाउनुपर्छ।
-प्रचार-प्रसारका लागि सामाजिक सञ्जाल, स्थानीय मिडिया र पोस्टरमार्फत काँडा दहको महत्त्व उजागर गर्नुपर्छ।
-धार्मिक र पर्यटकीय गतिविधिहरू नियमित गर्न स्थानीय समुदायलाई संलग्न गराउनुपर्छ।
-यसलाई व्यवस्थित रूपमा अघि बढाउन सकेमा काँडा दहलाई पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्र बनाउन सकिन्छ . 

निष्कर्ष:
काँडा दहलाई पर्यटन स्थलको रूपमा विकास गर्दा यी सबै उपायहरू व्यवस्थित रूपमा लागू गर्न सकेमा दहको धार्मिक र पर्यटकीय महत्त्व बढ्छ । यसले स्थानीय समुदायलाई आर्थिक, सांस्कृतिक, र पर्यावरणीय रूपमा लाभ पुर्‍याउने छ । नगरपालिकाको बैठक यहाँ राखेर योजनाको पहिलो चरण सुरु गर्न सकिन्छ ।